Gaylic, souse en 'n Kaapse koue! - deur Johan Obbes

Laas week het ek heelwat emails van julle gekry waar baie natuurlik (tong-in-die-kies) simpatiseer met my poging om my hare te red dat dit nie mince nie... wat natuurlik deur ’n elektriese skok aan mens gedoen kan word. (Vir die wat nie geweet het nie!) Tog was daar so paar van julle wat nie die kloutjie by die oor kon sit in wat die woord mince beteken het nie of wat dit doen in ’n konsep waar daar dan nou van hare gepraat word nie. Dus wil ek nou hierdie week my stuiwer in die arm beurs gooi vir die Kaapse kultuur en die oningeligtes gou bietjie leer waar die woord vandaan kom en ook meer oor die eienaardige Gaylic dialek waarin daar gereeld van mince gepraat word.

Kaapstad is seker die enigste plek in die land waar ons voorwaar ’n uiteenlopende hoeveelheid Afrikaanse dialekte het. Die verskeidenheid dialekte wissel sterk en hang af van in watter geografiese deel jy jouself bevind. Eerstens kry jy die middestad (waar moi woon in die Tuine, Vredehoek, Tamboerskloof, See Punt) die noordelike voorstede daar agter die boerewors gordyn (Durbanville, Bellville, Tygervallei area) die Kaapse Vlaktes (Bonteheuwel, Hannover Park, Mitchells Plain) die Suidelike Voorstede (Wynberg, Rondebosch, Nuweland) en dan natuurlik ...die Kaapse strate waar ‘n dialek ontstaan het wat ’n mengsel is van al die dialekte in die stad. Maar Gaylic is ’n dialek wat ontstaan het uit die vermenging van ’n uitspraak uit die Kaapse Vlakte en die gay gemeenskap in Kaapstad se lingo. Woorde soos mince word gebruik in sinne wat gewoonlik sal klink soos – "Dit reën vandag en dus gaan my hare frizz/kroes in die weer" – In 'n Kaapse Vlaktes dialek sou dieselfde sin uitgespreek word as “Nai man, my hare gat mince in die rient”. – Maar ’n sin soos “Hy was dronk, het gesteel en toe vang die polisie hom en sluit hom op in die tronk” sal in Gaylic uitgespreek word as “Nai man hy was dik geDora en gat Stella, toe vang die Priscilla’s hom en vat hom na die Hollywood”.

Baie mense in die kaap kan Gaylic vlot praat en dis voorwaar ’n ervaring om so ’n gesprek te hoor. Die punt van die saak is egter dat ek en vele ander Kapenaars van die woorde begin aanleer en integreer het in ons gewone Afrikaanse dialek. Dus moet jy mooi luister, as jy weer ’n Kapenaar Afrikaans hoor praat luister bietjie of jy nie kan hoor of hulle nie dalk ook Gaylic tussenin gooi nie. Vestaan Djy!

Terug na die kokery vir die week en ek wil beaam dat niemand kan hierdie Kaapse winter oorleef sonder ’n knertsie Sjerrie, Glüwein of ‘n ordentlike Cabernet nie...so toe dit tyd was dat ek en vriend Abram die resep moes kies vir die week het ons vier oë gelyktydig gestop op Lollie se Chasseur Sous op pg 79 van Knuppeldik aan Koningskos...nie juis oor die bestanddele nie maar meer oor die chasseur effek van die naam wat klink of die persoon wat dit geskryf het se tong effe sch-sch-sleur van wat ook al in hierdie konkoksie is en natuurlik by nadere betragting wil dit nou juis te meer dat daar so sjerrietjie in die reseppie moet kom...wat ons winter depressie maar al te vinnig verdryf het. Prys Prys!

So ons twee maak toe Lollie se sousie wat gebruik word oor vleis geregte, amper soos die Spur se Sampioen sous...net met ’n bietjie meer ff-ff flair aan dit... Die wenner van die aand was natuurlik die Sterpoeding op pg 196 wat so hard ons name geroep het dat ons dit nie kon vermy nie. Nou laat ek eerlik wees...die Sterpoeding was seker een van die heerlikste poedings wat ek nog ooit geëet het! Dis sag, dekadent, romerig, soet, karamelagtig met ’n sweempie van piesang en vanilla en hope sous oor dit. ’n Regte trapsel soos my ma sal sê. Ek dink jy kan selfs van die suiker in die resep verminder omdat dit baie soet is, maar probeer moet jy dit probeer! Absoluut jeeeeeeeerlik gewees (met ‘n lang J)...en eie aan die naam wil ek roep met blye galme en steeds stukke karamel sous om my mond...Tannie Joey Pienaar, jou sterretjie skyn nog helder vir hierdie reseppie! Maar eers moet ek waai en vir De Wyk op die lughawe gaan optel wat na ’n maand weer terug is in die land van krummelpap, boerewors, snoek en Gaylic. Hou vas!

LOLLIE SE CHASSEUR SOUS


BESTANDELE:

1 pakkie sampioen room sop (69g) – pakkies is deesdae 55g...sal seker nie saak maak nie

170 g blik Ideal melk

1 ½ k water

250 g sampioene

3 e sjerrie (ag jy hoef nou regtig nie skaam te wees vir die sjerrie nie)

METODE:

Verhit ‘n bietjie botter en braai sampioene vir 5 min. Voeg al die bestanddele by en kook vir verdere 10min. Hierdie sous is heerlik. Bedien met biefstuk, tjops, worsies of hamburgers....veral oor gebraaide biefstuk – Waarskuwing...los die sop poeier eers op ’n die water en gooi dit dan by die res van die bestanddele om te verhoed dat dit nie klonte maak nie.

STERPOEDING

BESTANDELE:

60 g botter ( ¾ k)

2 eiers

25 mℓ fyn appelkooskonfyt (2 e)

10 mℓ suurlemoensap of asyn (2t)

120 g meelblom (250 mℓ) (1 k)

5 mℓ sout (1 t)

7 mℓ koeksoda (1 t rond)

250 mℓ melk (1 k)

METODE:

Klop botter en eiers. Roer konfyt en sap of asyn by. Sif meelblom en sout saam en voeg by eiermengsel. Meng koeksoda en melk. Roer by deeg. Gooi in gesmeerde poedingbak en bak gaar. (Hier gaan jy jou eie oordeel moet gebruik oor hoe warm en hoe lank jou stoof gaan neem om dit gaar te kry want die boek sê nie hoe wat of waar nie. Werk op ongeveer 180C en 20 min en bly toets met ’n mes punt gereeld of dit gaar is)

Stroop:

500 mℓ room (2k)

200 g suiker (250 mℓ) (1k)

2 eiers, geklits

METODE:

Meng deeglik. Gooi oor gebakte poeding en bak tot sous dik is. (Die sous gaan nie styf wees nie maar net meer dikkerig tog steeds loperig) Dien poeding met karamelsous op.

Karamelsous:

200 g suiker (250 mℓ) (1 k )

12 g botter (15 mℓ) (3t)

l ℓ melk

8 g vla poeier (15 mℓ) (3t)

2 e soetwyn ...don’t be shy met die wyn

METODE:

Verhit suiker en botter tot ligbruin. Haal van die stoof af en gooi klein bietjie van melk by terwyl u deeglik roer. Sit terug op stoof, roer aanhoudend en gooi res van melk by. Hou aan roer tot sous opkook. Roer vlapoeier by. Voeg die wyn by en roer.